Structurele dialoog
De Triple Transition komt versnipperd in veel beleidsontwikkelingen terug. Het SEO-rapport laat zien dat de impact op de gehele sector van dien aard is dat het van belang is beleidsontwikkelingen in een bredere context te bespreken. De Rijksoverheid voert geen sectorbeleid en naast het missen van een ‘loket’ blijven sommige bredere trends buiten beschouwing. De Triple Transition is daarvan een voorbeeld. De sector werkt doorgaans met lage marges en zijn veel MKB-ondernemers actief die beperkt zijn in hun investerings- en financieringsruimte. Toch wordt de maatschappelijke impact breed gevoeld als er niet gehandeld wordt. Met leegstand, verloedering en het missen van voorzieningen tot gevolg. Uit diverse gesprekken met maatschappelijke stakeholders bleek dat de bredere context soms ontbreekt.
Door met de belangrijkste stakeholders enkele malen per jaar de voortgang van diverse initiatieven en beleidstrajecten te bespreken, stelt het de verschillende brancheorganisaties in de retailsector in staat om hun achterbannen goed te informeren en te adviseren.
Uit diverse gesprekken met o.a. het ministerie van I&W, EZ en een afvaardiging vanuit de G40 blijkt dat ook dat er behoefte is aan een dergelijk overleg. De G40 spreekt regelmatig over en met de retail en doet dat vanuit het perspectief van vitale binnensteden en de themagroep slimme en duurzame verstedelijking. Het werk van de G40 raakt hier aan diverse transities, maar er is onvoldoende beeld bij de wijze waarop dit door de retailsector wordt ervaren.
Diverse ministeries maken beleid op deelonderwerpen en hebben daarom onvoldoende beeld van de totale opgave voor de sector. Een structurele dialoog op bestuurlijk en hoog-ambtelijk niveau draagt bij aan een beter begrip van uitdagingen in de retailsector en kan ook een extra bijdrage leveren aan het versnellen van de transitieopgaven.
Zonder te interfereren in de bestaande overlegstructuren wordt voorgesteld om te zorgen dat op directie- en bestuursniveau eenmaal per jaar wordt gesproken tussen de retailsector en overheidspartners over de voortgang van de transitie en de wijze waarop de sector daarin kan worden geholpen.
De vaste elementen in deze dialogen zijn:
- voortgang van de RIT-projecten
- beleidsupdate waar raakt overheidsbeleid de retailsector en in welke mate wordt rekening gehouden met de transitie opgave
- retail sectorupdate
- verbetering samenwerking en informatiestromen en
- gezamenlijke voorlichting
Met de volgende stakeholders wordt voorgesteld op jaarlijkse basis een 'transitiedialoog' te voeren. Public Matters heeft hierin als kwartiermaker de eerste stappen gezet en voor diverse dialogen de opzet uitgewerkt:
Ministerie van I&W
Het ministerie van I&W kijkt naar de retailsector aan de hand van materiaalstromen. Issues als producentenverantwoordelijkheid en zero emissie logistiek vragen veel van de retailsector, maar worden niet in de context van de Triple Transition benaderd. Tevens kan de retailsector een belangrijke rol spelen in de voorlichting en informatievoorziening richting de
consument. In dit project zijn verkennende gesprekken gevoerd over het opzetten van een jaarlijkse dialoog tussen de sector en het ministerie onder voorzitterschap van de DG Milieu en Internationaal en waarbij de directeuren van het ministerie aanschuiven. De opzet van deze structurele dialoog wordt door Public Matters uitgewerkt.
VNG/G40
Uit gesprekken met de bestuurlijke vertegenwoordiger van de G40 bleek dat er veel contact is met lokale winkeliersverenigingen, maar relatief weinig met sectorvertegenwoordigers wordt gesproken over gezamenlijke opgaven. Veel lokale bestuurders steken energie in de vitale binnensteden, maar hebben geen beeld bij de opgave van de Triple Transition. Er zijn bijvoorbeeld themagroepen binnen de G40 op ‘klimaat neutrale steden’ en ‘vitale binnensteden’. Public Matters heeft in het vierde kwartaal van 2024 in samenspraak met de bestuurlijke trekker het voorstel uitgewerkt voor een gezamenlijke bestuurdersconferentie die zal plaatsvinden in de tweede helft van 2025.
Ministerie SZW en OCW
De retailsector is één van de grootste werkgevers van Nederland met meer dan 800.000 medewerkers. Dat maakt ook de impact van de Triple Transition op de werkgelegenheid aanzienlijk. En onderstreept de noodzaak om te spreken over de wijze waarop ondernemers in staat zijn om hun medewerkers continu bij te scholen om aan te passen aan het veranderende winkellandschap. De retailsector kan beter aansluiten bij bestaande programmas rondom een Leven Lang Ontwikkelen (LLO). Om die reden heeft Public Matters het voorstel gedaan voor een jaarlijks topoverleg met beide ministeries over de employability waarbij het doel is om over ‘beleidsgrenzen heen’ te kijken naar de arbeidsmarktontwikkelingen in de retailsector.
Ministerie van VRO
Het ministerie van VRO coördineert het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV). Daarin werken 6 ministeries, 19 gemeenten, bewoners en lokale partners aan het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in onder meer 20 gebieden. Gelet op de maatschappelijke rol van de retailsector en de aanknopingspunten in het NPLV inzake ‘meedoen’ en het opleiden van mensen is het advies dat er op bestuurlijk niveau aansluiting wordt gezocht met het ministerie van VRO en specifiek het NPLV.
Ministerie van EZ
Het ministerie van Economische Zaken ondersteunt ondernemers bij hun verduurzamingsopgave en versterkt weerbare winkelstraten, essentieel voor de vitaliteit van de sector. Via de Retail Agenda wordt aandacht besteed aan de Tripl e Transition. In samenwerking met vertegenwoordigers uit de retailsector en de Retail Agenda heeft Public Matters mogelijke pro jecten onderzocht om retailers te helpen bij de uitdagingen van de Triple Transition. Soms wordt geadviseerd bestaande projecten te intensiveren of extra te promoten binnen de sector. Deze initiatieven worden aangeduid als Retail in Transitie-projecten (RIT). Het advies is om over RIT-projecten die de activiteiten van EZ raken, bestuurlijk overleg te blijven voeren.