Aanleiding en opdracht

De werktitel van het project is Retail Mavericks met een verwijzing naar de wens om voorbij huidige patronen en status quo te kijken. Het doel is om te komen tot een blauwdruk voor samenwerking door de retailsector met haar maatschappelijke partners om deze transitie in goede banen te leiden.

Public Matters heeft dit project uitgevoerd in coördinatie met de voorzitter van de Nationale Winkelraad van MKB-Nederland en de directeur van de Raad Nederlandse Detailhandel. Er zijn gesprekken gevoerd met diverse vertegenwoordigers van brancheverenigingen, experts en overheden. Ook de Retail Agenda, die mogelijk gemaakt wordt door het ministerie van Economische Zaken heef t een bijdrage geleverd aan het project en heeft diverse dialogen met stakeholders gefaciliteerd.

Er is gewerkt in 4 stappen:

1. Onderzoeken en in kaart brengen van de transitieopgave voor de Nederlandse retailsector. Public Matters heef t in kaart laten brengen welke investeringen op macro-niveau benodigd zijn om de retailsector door deze transitie te helpen en oekomstbestendig te maken.
2. Dialogen met stakeholders en analyse van bestaande regelingen. Er wordt op deelthema’s met de sector over beleidsthema’s gesproken, maar niet in de context van de transitieopgave. Public Matters heef t de basis gelegd voor structurele dialogen met beleidsmakers en andere stakeholders.
3. Ontwikkelen mogelijke oplossingsrichtingen en samenwerkingsvormen. In samenwerking met partners en met de Retail Agenda is kritisch gekeken naar bestaande initiatieven en projecten ter ondersteuning van de transitieopgave. Er zijn voorstellen ontwikkeld voor aanvullende projecten én hoe bestaande projecten voor meer winkeliers beter toegankelijk kunnen worden gemaakt.
4. Verankering en organisatie. Er is een blauwdruk ontwikkeld waarin wordt vastgelegd op welke wijze de sector de samenwerking organiseert om de transitieopgave gezamenlijk te begeleiden.

De eerste stap is verricht door een onderzoek dat door onderzoeksbureau SEO in opdracht van Public Matters is uitgevoerd, naar aanleiding van de bevindingen van McKinsey in het rapport ‘Transforming the EU retail & wholesale sector’ en de ‘EU Transition pathway

for Retail’. Uit het SEO onderzoek blijkt dat een jaarlijkse investering van 1,9 miljard euro benodigd is voor de ‘Triple Transition’. Er zijn scenario’s uitgewerkt waaruit blijkt dat retailers door onvoldoende aandacht te besteden aan verduurzaming en digitalisering de kans missen om bedrijfsactiviteiten efficiënter te maken en op langere termijn noodzakelijke kosten te besparen. Dit toont de noodzaak aan van een opgave die extra ondersteuning vraagt van alle betrokken vertegenwoordigers van belangenorganisaties.

Public Matters heef t in een periode van 9 maanden meegekeken met en geadviseerd over de activiteiten van belangenbehartigers rondom de transitieopgaven. Dat maakt dit project bijzonder want, naast het analyseren van bestaand beleid is ook meegewerkt aan het opzetten van  samenwerkingen en projecten met als doel om de transitieopgave te begeleiden. Daarmee heef t Public Matters ook gefungeerd als kwartiermaker voor de samenwerking rondom de Triple Transition.

Naast een inventarisatie van ondersteunend beleid en beschikbare regelingen in Nederland is gekeken naar mogelijke best practices in vier andere EU-landen. Deze voorbeelden hebben gediend ter inspiratie voor mogelijke stimulansen voor de Nederlandse retailsector.

Public Matters heeft in samenwerking met vertegenwoordigers uit de retailsector en de Retail Agenda gekeken naar mogelijke projecten die retailers ondersteunen bij de uitdagingen van de Triple Transition. Hierbij wordt in sommige gevallen geadviseerd om bestaande projecten te intensiveren of een extra ‘boost’ te geven door deze projecten binnen de retailsector onder de aandacht te brengen. Deze projecten noemen wij Retail in Transitie-projecten (RIT).

Bij de start van deze opdracht werd regelmatig gesteld dat de retailsector bij ‘Haagse beleidsmakers’ onderbelicht is. Gedurende het project is gebleken dat op Rijksniveau de sector weinig steun krijgt zowel in beleid als in stimuleringsmaatregelen. Maar, ook bleek dat er

in de sector zelf vele initiatieven zijn opgestart om retailers te ondersteunen. Er ligt dus ook een kans in het zorgen dat deze initiatieven beter bereikbaar worden voor de totale detailhandel.

Dat is de aanleiding voor de vraag van 3xM Levensmiddelen om een advies te geven over de wijze waarop de retailsector zich moet organiseren rondom de Triple Transition. In de sector zijn meerdere belangenbehartigers namens deelgroepen actief en dat maakt het voor overheden soms lastig te bepalen wie namens de sector spreekt. De Triple Transition is echter voor de gehele sector (food, non-food, zelfstandig of keten) van belang en dat biedt de gelegenheid om gezamenlijk op te trekken. Daarom geeft Public Matters een advies over de wijze waarop de sector dit kan organiseren en de voortgang kan bewaken.