Organisatie retailsector
De Nederlandse retailsector bestaat -door een combinatie van winkelketens en zelfstandige ondernemers, zowel in franchisesamenwerkingen of als onafhankelijk opererende winkeliers- uit een veelheid aan sub-sectoren. Daarom kent de sector meerdere brancheverenigingen die ondernemers verbinden rondom hun sector. Dat maakt het voor overheden soms lastig vast te stellen wie de landelijke vertegenwoordigers van de sector zijn. De samenwerking binnen één koepelorganisatie is enkele jaren geleden stopgezet.
De diverse brancheorganisaties hebben een groot voordeel dat ook met het oog op de Triple Transition optimaal dient te worden benut. Ze staan veel dichter bij de ondernemers dan gemiddelde koepelorganisaties en kunnen daarom heel goed inschatten wat de behoefte is in de diverse onderdelen van het Nederlandse retaillandschap.
De Triple Transition brengt echter een uitdaging mee die impact heeft op de gehele sector. Daarom is het noodzakelijk voor vertegenwoordigers in de sector om samen te werken. Daarnaast zijn diverse samenwerkingsverbanden actief waarvan de activiteiten raken aan de transitie-uitdagingen. Public Matters heeft als onderdeel van het project met deze stakeholders gesproken en in kaart gebracht op welke wijze met hen dient te worden samengewerkt bij de Triple Transition.
Verhoudingen retailsector
- Retail brancheorganisaties: CBL (food) en Raad Nederlandse Detailhandel (non-food) zijn de koepelverenigingen naast de Nationale Winkelraad (NWR) van Koninklijke Vereniging MKB Nederland. De NWR verbindt alle brancheverenigingen in retail-MKB. Met deze vertegenwoordigers wordt het overgrote deel van de retailsector bereikt.
- VNO-NCW en MKB-Nederland: Winkelketens zijn of aangesloten bij VNO NCW of bij een van de brancheorganisaties die lid zijn van MKB Nederland. Beide koepels behartigen belangen op macro-economische dossiers. Het gaat met name om de collectieve belangenbehartiging/lobby. Er zit een overlap met de activiteiten rondom de Triple Transition wanneer het raakt aan de beschikbaarheid van subsidies en andere stimulerende maatregelen en de mate van beschikbaarheid voor ondernemers.
- De Retailagenda: Wordt gefaciliteerd door het ministerie van Economische Zaken en is het platform waar lokale regionale overheden en vastgoedpartijen die met de sector spreken over uitdagingen in met name de fysieke leefomgeving. Ook HCA is een belangrijke poot. Veel raakvlakken met de ‘Triple Transition’ en daarom dient de Retail Agenda nauw betrokken te blijven.
- Platform De Nieuwe Winkelstraat: Een effectief platform dat kennis en expertise op lokale samenwerking weet te ontsluiten richting winkeliersverenigingen en centrummanagers. Het netwerk van de DNW kan een belangrijke rol spelen in de communicatie over de Triple Transition en wordt gesteund door Inretail en Vakcentrum.
- Retail Insiders: Brengt data uit de sector bijeen, Inretail, Thuiswinkel.org, SDF en Retail Innovatie Platform, Retail Agenda, NBOV, KNS, Vakcentrum, Dibevo, Techniek Nederland, NSO Retail, Tuinbranche Nederland, VBW en zorgt dat partijen uit de sector hiervan gebruik kunnen maken. Hier ligt een kans omdat veel regionale en lokale overheden zelfstandig dezelfde data in kaart laten brengen.
- Paritaire samenwerkingspartners: De paritaire samenwerking in de Triple Transition is vooral van belang rondom talentontwikkeling. Met het eindigen van de financiering van Stichting Detailhandelsfonds (SDF) dienen de samenwerkingen met de werknemersorganisaties binnen de transitieaanpak een plek te behouden.
Observaties Public Matters
- Diversiteit aan samenwerkingsstructuren. Er zijn meerdere initiatieven en samenwerkingsverbanden waarin in het belang van de sector wordt gewerkt aan oplossingen. Ook op de terreinen van de Triple Transition. Niet alle brancheverenigingen in de sector zijn daar even nauw bij betrokken waardoor de activiteiten ook niet zichtbaar zijn voor alle ondernemers in de sector. Voor externe stakeholders is het niet altijd duidelijk wie (welk deel van de) de sector vertegenwoordigd.
- Belang van paritaire betrokkenheid. Met het eindigen van de financiering van SDF zou een einde komen aan deze paritaire samenwerking. Omdat de Triple Transition ook betrekking heeft op werkgelegenheid en opleidingen is het belang van betrokkenheid van de vakbonden van belang. Daarom heeft Public Matters ook gekeken naar de wijze waarop dit in de structuur kan worden geborgd.
- Transitie wordt nog niet integraal als thema behandeld. De brancheverenigingen communiceren zelf nog niet over Triple Transition of over deze opgave in andere benamingen. Ook het SEO onderzoek heeft relatief weinig aandacht gehad. Dit is wel van belang om de urgentie bij bestuurders en andere beleidsmakers te onderstrepen.
- Noodzaak voor innovatie en datagedreven samenwerking Op het gebied van de omgang met en het delen van data kan er beter worden samengewerkt. Met Retail Insiders is er een platform waar veel data over en van de sector wordt verzameld en verwerkt. Niet alle stakeholders zijn daar goed op aangesloten.